लेखक : राजेंद्र पाटील ([email protected])
सूचना-प्रिय वाचकांस विनंती आहे की कृपया आपण या मालिकेतील भाग १ पासून वाचण्यास सुरूवात करावी. सदर मालिकेतील प्रत्येक भाग हा मागील भागाशी निगडीत असल्याने कथेचा संदर्भ लक्ष्यात येऊन समजण्यास सोपे जाईल व कथेचा आनंद घेता येईल.
मी तिला मागे रेटताच तिने दोन्ही हातांनी माझे हात झटकले व डोळे वटारून माझ्याकडे पाहू लागली.
त्यावर मी म्हणालो, “हे बघ, लता, तू आता जे काही बोललीस ते मी सर्व शांततेने ऐकून घेतले. तू एवढे बोलशील किंवा एवढ्या खालच्या स्तरावर जाऊन बोलशील असे मला स्वप्नातही वाटले नव्हते. मला एक प्रश्न विचारायचाय तुला, तुझे आता वय काय आहे गं? आणि तुला एवढे ज्ञान कोणी दिले? तू काय करते? कुठे जाते? कधी कोणी विचारले का?. आई बाबांची लाडकी लेक असल्यामुळे तुला सगळ्याची मुभा होती त्यामुळे तू मनाला येईल तसे वागत होती. तुला माहिती आहे तुझ्या वयाच्या मुलींना अजून शरीरसंबंध म्हणजे काय हे सुद्धा नीट माहिती नसते आणि तू तर सगळे जाणून आहेस. कुठून मिळाली तुला ही सगळी माहिती? कोणी सांगितले तुला हे सर्व? याचे उत्तर प्रथम तू मला दे.
अगं तू आता ज्या शब्दांमध्ये मला प्रश्न विचारते ना, तसे अजून आईने सुद्धा विचारले नाहीत. तू एवढी मोठी झालीस का गं?”
लता बोलली, “मला बोलून आता तू विषय बदलू नकोस. तू आईशी संबंध ठेवत आहेस की नाही ते आधी सांग, का ठेवतोस हे पण सांग. नाहीतर मी आपल्या सगळ्या नातेवाईकांमध्ये कळविल्याशिवाय राहणार नाही हे लक्ष्यात ठेव.”
आता पाणी खूपच डोक्यावरून चालले आहे असे मला जाणवले. लताचे आता शंका समाधान झाले नाही तर ती खरोखरच नातेवाईकांमध्ये याचा दिंडोरा पिटेल व माझी सोडा पण आईची अब्रू वेशीला टांगली जाईल. मी एकवेळ लहान आहे पण आई या सगळ्याला कशी सामोरे जाईल? माझ्या हट्टामुळे आईला का नाहक त्रास सहन करायला लागावा? सगळ्या नातेवाईकांमध्ये, समाजामध्ये कोमलसारखी आईची निंदा नालस्ती झालेली मला पहावणार नाही. त्यामुळे लताला काहीही करून शांत केले पाहिजे. मनांत तर येत होते की आताच तिच्यावर जोरदार बलात्कार करावा व तिला ब्लॅकमेल करून शांत ठेवावी पण आगीत तेल ओतणे शहाणपणाचे ठरणार नाही व त्यासाठी आई आपल्याला कधीही माफ करणार नाही.
शेवटी माझ्या डोक्यात एक भन्नाट कल्पना आली व लताला एखादी खोटी घटना सांगावी ज्यावर तिचा विश्वास बसेल व ती आमच्या संबंधांबद्दल बाहेर तोंड उघडणार नाही.
मी लताला बोललो, “लता ऐक, मला मान्य आहे की माझ्यात व आईमध्ये शरीरसंबंध आहेत.”
ती लगेच बोलली, “हां…..आता कसा कबुल झालास? मला माहिती आहे कसे नाक दाबले की तोंड उघडते.”
मी म्हणालो, “लता, हे खरं आहे की मी आईला वापरतो परंतु माझी इच्छा आहे किंवा माझ्या वासनापुर्तीसाठी मी आईचे शरीर उपभोगतो हे साफ खोटे आहे.”
लता – “अच्छा, मग तू काय आईच्या वासनापुर्तीसाठी तिच्याशी संबंध ठेवतो काय रे, बावळटा?”
मी – “लता, माझ्यावर विश्वास ठेव गं, मी केवळ आईच्या समाधानासाठीच तिच्याशी संबंध ठेवले आहेत.”
लता – “आहाहा…..आहाहा……म्हणजे तुला त्यात काहीच मजा येत नाही तर? आईच्या मजेसाठी तू हाल अपेष्टा सोसत आहेस काय रे, लबाडा? म्हणजे तुला काहीच कळत नाही, तू एक नासमज, लहान कुकुलं बाळ आहेस काय? आईच्या सुखासाठी तू हे सर्व करतो आहेस ना? व्वा, तुला काय वाटलं मी तुझी लहान बहिण आहे म्हणून सगळं ऐकून घेईल व सगळं खरं मानेल? तुला काय त्यातून काहीच आनंद मिळत नाही काय? मला जास्त बोलायला लावू नकोस, मी ठरविले तर तुला कोणत्याही शब्दांत बोलू शकते हे लक्ष्यात ठेव.”
मी – “अगं, लता, एक लक्ष्यात ठेव, मी पण तुझाच भाऊ आहे, तू ज्या शब्दांत बोलशील त्याच शब्दांत मी उत्तरे देऊ शकतो, कळलं का? पण जरा ध्यान देऊन ऐक मी काय म्हणतोय ते आणि मग विचार करून मला बोल.”
“खरं तर बाबा वारल्यानंतर आईला किती दु:ख झाले होते हे तर तुला माहितीच आहे. तिच्यावर दु:खाचा डोंगर कोसळला होता. आपण तर बाबांना फक्त दहा बारा वर्षेच ओळखत होतो परंतु आईने त्यांच्याबरोबर अठरा वर्षे संसार केला होता, त्यांच्या सुख-दु:खात सामील झाली होती, त्यांना मदत केली होती, साथ दिली होती. एवढी वर्षे एकमेकांबरोबर घालवून संसार थाटला होता आणि असा माणूस अचानक आपल्यापासून निघून गेल्यावर किती दु:ख, यातना होतात हे फक्त आईच सांगू शकेल. परंतु तिने कोणाकडेही आपले दु:ख व्यक्त केले नाही, स्वत:च सगळे दु:ख पिऊन पचवत राहिली व दुसऱ्यांबरोबर नॉर्मल असल्यासारखे वागू लागली.
तुला तर चांगले माहिती आहे की आई मनातून किती नाऊमेद झाली होती. ती आपल्याबरोबर सुद्धा जास्त बोलत नव्हती, पाहुण्यांबरोबर सुद्धा गरजेचेच बोलायची व सतत चिंतातूर राहत असे. शेवटी शेवटी तर तिचे खाणे-पिणे सुद्धा कमी होत चालले होते.”
लता – “मला हे सर्व माहिती आहे रे, तू हे का मला सांगतो आहेस? मुद्याचं बोल.”
मी – “अगं मी तुला तेच सांगण्याचा प्रयत्न करतोय. बघ, तुला तर माहिती आहे की ज्यावेळी मामा तुला घेऊन गेला त्यावेळी आईची स्थिती कशी होती. ती मामाबरोबर तिकडे जायला सुद्धा तयार नव्हती त्यामुळे मला किंवा तूला मामाबरोबर जायला सांगायची. कारण तिची मन:स्थिती अतिशय बिकट होती व आता जगण्यात काहीही अर्थ नाही असा तिचा समज झाला होता. तु मामाकडे गेली तेव्हा मामा मला सांगून गेला होता की आईला लवकरात लवकर डॉक्टरांकडे घेऊन जा, तिची मानसिक स्थिती खूपच खालावत चालली आहे व त्यामुळे तब्येही खराब झाली आहे. दुसरी काही व्याधी लागण्याआगोदर तिला डॉक्टरांकडे घेऊन जा असे म्हणत मामाने एक हजाराची नोट माझ्या खिश्यामध्ये ठेवली आणि तुला घेऊन गेला.”
आईने मला लता व मामा-मामीचे प्रकरण आधीच सांगितलेले होते त्यामुळे लता काही मामाला विचारू शकणार नाही म्हणून मामाच्या नावानेच किस्सा रचून टाकला.
लता – “हा….हा…..तुला इकडे आईबरोबर मजा मारायची होती ना म्हणूनच मामाकडे गेला नाही आणि मला मात्र पाठवून दिले. तुझा हा शंभर टक्के आधीच प्लॅन ठरलेला होता हे नक्की.”
मी – “अगं असं कसं बोलतेस तू? मी मामाकडे गेल्यावर समजा इकडे आईला काही त्रास झाला असता किंवा काही गडबड झाली असती तर तू एकटीने काय केले असते? शेवटी मला किंवा मामालाच धावत यावं लागतं असतं का नाही? त्यामुळेच मी इथे थांबलो होतो.”
तुम्ही गेल्यानंतर संध्याकाळी आई जेवलीच नव्हती. मी तिला खूप विनंती केली परंतु तब्येत बरी नाही असे सांगून तिने जेवणे टाळले. त्यानंतर मी जेवण करून माझ्या रूममध्ये जाऊन झोपलो. सकाळी मी उशीरा नऊ वाजता उठलो व आईला हाक मारली तर ती अजूनही उठलेली नव्हती. मला वाटले की आंघोळ वगैरे करून परत थोडी पडलेली असेल परंतु जाऊन पाहिले तर आई अंथरूणावरच पडलेली, छताकडे बघत एकदम नि:शब्द झालेली होती. मी जवळ जाऊन तिला तीन चार वेळा आवाज दिला परंतु तिने काही एकलेच नाही, शेवटी तिला जरा हालवले तेव्हा ती भानावर आली व माझ्याकडे पाहू लागली. मी तिला “काय झालं” असं विचारलं. त्यावर आई काहीच बोलली नाही. परत विचारल्यावर तीने बोलण्याचा प्रयत्न केला परंतु तिच्या घश्यातून आवाजच येत नव्हता.
ते पाहून मात्र मला तिच्या गंभीर स्थितीची कल्पना आली व मी घाबरून गेलो. कदाचित रात्री आईने काहीच न खाल्यामुळे तिची अशी अवस्था झालेली आहे असे मला वाटले. त्यानंतर मी तिला उठवले व काही तरी खाण्यास सांगितले. परंतु तिने खाण्यासही नकार दिला. मग मी स्वत:च थोडा चहा केला व गरम गरम चहा व बिस्कीटे तिला खावू घातली व त्यानंतर ती परत बेडवर पडली.
मी आता खूप घाबरलो होतो व लगेच आईच्या मोबाईलवरून मामाला फोन लावला. मामाने सर्व ऐकल्यानंतर आईला लगेच डॉक्टरांकडे न्यायला सांगितले. चहा बिस्कीटे खाल्यानंतर आईला जरा तरतरी आली होती व आता ती बोलू लागली होती. मग मी आईला दवाखान्यात जायचे आहे असे सांगितले. परंतु आता मी ठिक आहे असे सांगून ती टाळू लागली. परंतु मामाने सांगितल्यामुळे मी थोड्याच वेळात रिक्षा बोलावून आईला डॉक्टरांकडे घेऊन गेलो.
दवाखान्यात गेल्यावर तेथे बरीच गर्दी होती. मग मी आईला बाहेरून ज्यूस आणून पाजला व पाच दहा मिनिटांत आई एकदम नॉर्मल झाल्यासारखे वाटले. त्यावर ती बोलली, “विजय, चल मला आता बरे वाटत आहे, आपण घरी जाऊ, आता डॉक्टरची काही आवश्यकता नाही.” मी विचार केला की आईला जरी आता बरे वाटत असले तरी घरी गेल्यावर परत काही झाले तर अडचण नको. आता दवाखान्यात आलेलो आहेच तर डॉक्टरांना दाखवूनच घेऊ असे ठरविले व आईची कशीबशी समजूत घातली.
आईचा नंबर आल्यावर आम्ही आत गेलो. डॉक्टरांनी आईला तपासले व काय त्रास होतोय असे विचारले. आईने आता काहीही त्रास होत नाही असे सांगितले. पण मी लगेच मध्ये बोललो व आई नेहमी चिंताग्रस्त राहते व खाणे-पिणे ही कमी होत चालले आहे असे सांगितले. त्याचबरोबर तिची तब्येतही पहिल्यापेक्षा खूप किरकोळ झालेली आहे असे बोललो. त्यावर डॉक्टरांनी विचारले, की तिला कसली चिंता किंवा भिती वाटते काय?
असे विचारल्यावर मग मी डॉक्टरांना सगळी परिस्थिती नीट समजावून सांगितली. “हो, पतीचा मृत्यू झाल्यामुळे त्यांच्या मनावर आघात झालेला आहे त्यामुळेच त्यांची अशी परिस्थिती झालेली आहे.” असे डॉक्टरांनी सांगितले. मग त्यांनी मलाच बरेच प्रश्न विचारले व मी त्यांची उत्तरे दिली. त्यावर डॉक्टरांनी काही औषधे लिहून दिली व परत पाच दिवसांनी भेटायला बोलावले.
जाता जाता मी डॉक्टरांना विचारले की आईचे जेवण एकदम कमी झालेले आहे आणि तिला रात्रभर झोप सुद्धा येत नाही. त्यामुळे तिला काही झोपेच्या गोळ्या वगैरे देता येतील काय?
त्यानंतर डॉक्टरांनी थोडा वेळ विचार केला व मला बोलले, “तुम्ही थोडा वेळ बाहेर थांबा, मला आईशी काही बोलायचे आहे.”
मी लगेच बाहेर जाऊन बसलो. आतमध्ये जवळ जवळ दहा ते पंधरा मिनिटे डॉक्टर आईला प्रश्न विचारत होते. नंतर आई बाहेर आली व डॉक्टरांनी मला आत मध्ये बोलावून घेतले व सांगू लागले – “हे बघा, तुमचे वडील गेले याबद्दल मला दु:ख आहे. मी तुमच्या आईशी बराच वेळ गप्पा मारल्या व काही प्रश्न देखील विचारले. त्यांच्याबरोबर झालेल्या एकंदरीत चर्चेमधून मी काही निष्कर्ष काढलेले आहेत ते तुम्हाला सांगतो. सर्वप्रथम म्हणजे तुम्ही लवकरात लवकर आईला दवाखान्यात घेऊन आलात हे बरे केले. अजून काही दिवस उशीर केला असता तर काहीतरी विचित्र घडण्याची शक्यता होती.”
मी डॉक्टरांना विचारले, “डॉक्टर काळजी करण्यासारखे तर काही नाही ना? ती लवकरात लवकर बरी होईल ना?”
त्यानंतर डॉक्टर सांगू लागले, “हे बघा, पेशंटचा आजार हा मानसिक आहे व तो तुम्हाला जरी साधा वाटत असेल तरी एक डॉक्टर म्हणून मला तो काळजी करण्यासारखाच वाटतोय. त्यावर वेळीव ईलाज केला तरच तो बरा होईल व पेशंटची तब्येत पण सुधारेल. बरं, पेशंटबरोबर दुसरा कोणी घरातील मोठा माणून आलेला आहे काय? पेशंटची आई, वडील किंवा माहेरचे कोणी वडीलधारी माणूस?”
मी म्हणालो, “नाही डॉक्टर, तुम्हाला सांगितल्याप्रमाणे बाबा गेल्यानंतर घरात मीच मोठा आहे. तुम्ही मला सांगा, आईला बरे करण्यासाठी कोणताही ईलाज करायला मी मागे पुढे पाहणार नाही, कोणतीही, कितीही महाग औषधे असतील तरी मी त्याची व्यवस्था करेल पण आई फक्त पहिल्यासारखी बरी झाली पाहिजे.”
त्यावर डॉक्टर बोलले, “तरी पण घरातील किंवा नातेवाईकांतील वडीलधारी एखादी व्यक्ती असेल तर त्याच्याशी जरा बोलायचे आहे.”
मी म्हणालो, “डॉक्टर, काही गंभीर आजार तर नाही ना आईला? ती खरंच बरी होईल ना? पाहिजे तर तुम्ही आमच्या मामाशी बोलू शकता. थांबा मी त्यांनाचा फोन लावतो.” असे बोलून मी लगेच मामाला फोन लावला व डॉक्टरांना बोलायला दिला.
डॉक्टर मामाला सांगू लागले, “हे बघा, पती गेल्यामुळे पेशंटच्या मनावर त्याचा खोलवर आघात झालेला आहे तसेच त्यांच्याबरोबर झालेल्या चर्चेदरम्यान मला त्यांचे खरे दुखणे कळले आहे त्यामुळे त्यावर मी सांगेल तो उपचार लवकरात लवकर केला तरच पेशंट त्वरीत बरा होण्याची आशा आहे नाहीतर त्यांचे मानसिक संतुलन बिघडण्याची म्हणजेच त्यांना वेड लागण्याची शक्यता आहे.”
डॉक्टर असे म्हणताच मामाने त्यांना सांगितले की, “डॉक्टर, तुम्ही पैशाची काहीही काळजी करू नका, जे काही लागेल ते मी देतो. पेशंटच्या घरात त्यांचा मोठा मुलगा तुमच्यासमोर आहे त्यालाच जो काही ईलाज आहे तो सांगा.” असे म्हणून मामाने फोन बंद केला.
नंतर डॉक्टर माझ्याशी बोलू लागले, “हे बघा, तुम्ही पेशंटचा सख्खा मुलगा आहे त्यामुळे तुम्हाला सांगताना मला थोडे वाईट वाटते पण…..”
तेव्हा लताने ताबडतोब मला विचारले, “म्हणजे, आईला खरंच काही गंभीर आजार वगैरे आहे काय? मला खरं, खरं आणि लवकर सांग.”
मी तिला म्हणालो, “अगं मलाही तसेच वाटले, त्यामुळे मी डॉक्टरला बोललो की डॉक्टर मला खरं सांगा नक्की आईला काय झालं आहे, मी जे पाहिजे ते सर्व करायला तयार आहे.”
त्यावर डॉक्टर बोलू लागले, “हे बघा, मी जे काही सांगतोय ते फक्त तुमच्या पेशंटच्या भल्यासाठीच सांगत आहे त्याचा गैरअर्थ काढू नका किंवा त्याकडे डोळेझाकही करू नका. तुम्ही जर दुर्लक्ष केले तर ते पेशंटच्या मनावर व जिवावर बेतू शकते व लवकरच पेशंट शेवटच्या टप्प्यावर येऊन त्यांना वेड लागण्याची शक्यता जास्त आहे.”
मी म्हणालो, “अहो डॉक्टर, तुम्ही ईलाज तर सांगा लवकर, मी आजच, नव्हे आताच त्याची व्यवस्था करतो. पण माझी आई आताच कुठे पतीच्या निधनाच्या दु:खातून सावरायला लागली आहे त्यातच हा नवा आजार जडला तर तिचे आयुष्यच उध्वस्त होईल व आमचे सुद्धा जीवन नष्ट होऊन जाईल.”
क्रमश:
या कथेबद्दलचे आपले अभिप्राय कृपया [email protected] या ईमेलवर जरूर कळवा.